Pierwsze karmienie za Wami? I co teraz? Maluszek zrelaksowany, śpi, wtulony w Twoje ramiona. A Ty Mamo? Pełna wrażeń, emocji. Zastanawiasz się jaki jest kolejny krok? Obudzi się samo? Mam budzić? Czy on w ogóle coś zjadł?
Pierwsze 2 godziny życia dziecka charakteryzują się dużą aktywnością. Maluszek podczas pierwszego kontaktu "skin to skin" próbuje wyssać pierwsze porcje mleka. Jeśli ssał aktywnie zaraz po porodzie, może nie być głodne nawet przez kolejne 12 godzin. Wycisza się, spada jego aktywność, zasypia. Zmniejszoną aktywność można obserwować do 20 godziny po porodzie. Może nie chcieć ssać piersi, należy jednak zachęcać go do podjęcia ssania 6 godzin po porodzie. Szczególnie jeśli noworodek jest wcześniakiem, hipotrofikiem - urodził się z niską masą ciała, jest dzieckiem matki chorej na cukrzycę. Jeśli noworodek nie ssał piersi zaraz po porodzie, a potem nie wykazuje aktywności, należy go obserwować i kontrolować glikemię, gdyż może to być objawem choroby.
Noworodki mają inny cykl ssania niż niemowlęta. Po okresie spadku aktywności, od 2 doby życia mogą domagać się przystawienia do piersi Mamy co 1-3 godziny. Jeśli mały śpioch przesypia dłużej niż 4 godziny, trzeba go wybudzać do karmienia. Jak? Rozwinąć z kocyka, przebrać, zmienić pieluszkę, przemyć okolicę pieluszkową, potrzeć podeszwy stóp.
W pierwszych tygodniach życia, karmienia są nieregularne, a ich liczba waha się od 8-12 razy na dobę. Popołudniami dzieci chcą ssać częściej i dłużej. W kolejnych tygodniach laktacja stabilizuje się i od ok. 6 tyg. życia maluszka liczba karmień spada do ok. 8 razy na dobę. Ilość karmień może się zwiększać w okresie skoku wzrostowego dziecka.
Zdrowe noworodki najczęściej same sygnalizują chęć ssania piersi. Wystarczy że bacznie będziesz obserwować swojego maluszka. Wczesnym sygnałem głodu jest rozglądanie się dziecka. Ruchy jego gałek ocznych są wzmożone, szeroko je otwiera, otwiera buzię, wysuwa język, zaczyna mlaskać. Odwraca główkę w poszukiwaniu matczynej piersi. Im dłużej dziecko się domaga jedzenia, tym objawy głodu są bardziej spektakularne. Zaczyna kwilić, następnie ssie rączki, kocyk lub pieluszkę. Późnym sygnałem głodu jest płacz dziecka z odchylaniem główki do tyłu. Nie warto czekać tak długo z przystawieniem maluszka do piersi. Im większy jest jego niepokój tym trudniej technicznie jest przystawić go poprawnie. A poprawna pozycja i przystawienie Malucha do piersi jest kluczem udanej laktacji.
Teraz już wiesz Mamo jak rozpoznać, kiedy Twoje dziecko jest głodne. Usiadłaś wygodnie w fotelu, przystawiłaś Maluszka poprawnie do piersi.
Poprawnie? To znaczy jak? Jego buzia jest szeroko otwarta, duża część otoczki znajduje się w buzi dziecka. Wargi dziecka są wywinięte. Policzki są wypełnione, okrągłe, słychać połykanie pokarmu, NIE słychać cmokania. W kąciku ust widzisz wypływające mleko z Twojej piersi.
Ale czy on w ogóle coś je, czy tylko traktuje pierś jak "smoczek", "uspokajacz". Czy dostaje odpowiednia porcję pokarmu? Jak długo ma jeść, żeby się najeść?
Podczas aktywnego ssania, połączonego z połykaniem, dziecko potrafi opróżnić pierś już w kilka min (do 10 min). Noworodek może potrzebować nieco więcej czasu. Jeśli karmienie noworodka trwa zbyt długo (powyżej 40 min), należy skontrolować technikę karmienia.
Pozycja dobra, poprawnie przystawiłaś dziecko do piersi. Długość karmienia odpowiednia. Ale nadal masz wątpliwości?
Odpowiedz sobie Mamo na parę pytań:
Czy Twoje piersi się rozluźniają po karmieniu?
Czy słyszysz przełykanie jako głoskę "k" ?
Czy dziecko po nakarmieniu jest zrelaksowane, rozluźnione, śpi spokojnie?
Czy Twoje dziecko oddaje odpowiednią ilość stolca? (ten wskaźnik jest obiektywny tylko do ok. 6 tyg. życia dziecka)
Czy Twoje dziecko moczy odpowiednią ilość pieluszek ( ten wskaźnik jest prognostyczny od 3 doby. W pierwszych 2 dobach życia dziecka obserwuje się zmniejszone oddawanie moczu, co jest fizjologią)
Czy Twoje dziecko odpowiednio przybiera na masie ciała?
No i właśnie, przechodzimy do istotnego elementu jakim jest masa ciała dziecka. Trzeba sobie uzmysłowić po co w ogóle to robimy. Te karmienia, starania, poświęcenia. Nieprzespane noce, podkrążone oczy. Walka o każdy mililitr wypitego mleka. Odpowiedź jest prosta. Każdy organizm, żeby rosnąć i zdrowo się rozwijać fizycznie oraz psychicznie (co wspomaga bliski kontakt z Mamą, podczas karmienia naturalnego ale też podawanie pokarmu inaczej niż prosto z piersi) potrzebuje podaży kalorii, substancji odżywczych płynących z mleka Mamy. Każda Mama, chce dla swojego dziecka jak najlepiej. Chce żeby zdrowo rosło. ROSŁO. Czyli zwiększało swoją masę ciała. Po to te wszystkie pomiary.
Często spotykam się z wypowiedziami takimi jak..."nie przejmuj się jego wagą! Karm na żądanie, jak dziecko chce" (zapominając o tym, że niekiedy za rzadko dziecko chce)."Skoro tak smacznie śpi (nie budząc się na karmienie) to znaczy, że Twoje mleko mu w zupełności wystarczy...Ciesz się, że maluch ładnie przesypia..." Czy wiesz, że wzmożona senność, może być objawem stanów patologicznych? Zbyt naukowo to brzmi, to może na przykładzie- w trakcie żółtaczki, noworodki są senne, nie chcą jeść. Szczególnie przy wysokich poziomach bilirubiny. Wzmożona senność może świadczyć o toczącej się infekcji u Maluszka.
Nie budzi się chętnie, zbyt długo przesypia? Może ma niski poziom glukozy. A może jest osłabiony, bo nienajedzony? Przy odwodnieniu najpierw dzieci czują wzmożone pragnienie, później odruch ten zanika, pojawia się wręcz niechęć do ssania, senność, apatia. A przy tym spadki masy ciała. "Mało przybiera na masie? Bzdura! Niektóre dzieci po prostu są drobne"...itd. Oczywiście, są dzieci drobne. Zgadzam się. Nie będziemy oczekiwać przecież, że dziecko z rodziny, gdzie wszyscy są drobni nagle okaże się małym BYCZKIEM ;) Urodziło się drobne i takie pozostaje- tzn. rośnie, ale nie zmienia swojego kanału centylowego ani w górę ani w dół. Więc jeśli Twoje dziecko nie przybiera na masie, przeanalizuj co może być tego powodem.
Każde dziecko rośnie swoim tempem. Ale są pewne normy, co do których trzeba się odnosić, analizując prawidłowy rozwój Maluszka.
NORMY
Normy wzrostu opracowane przez Ruth Lawrence:
26–31 g/dobę w okresie 0–3 mies.
17–18 g/dobę w okresie 3–6 mies.
12–13 g/dobę w okresie 6–9 mies.
9 g/dobę w okresie 9–12 mies.
Do oceny zwiększenia masy ciała dziecka niezbędne jest dokonywanie regularnych pomiarów. W czasie stabilizacji laktacji,w czasie problemów laktacyjnych, kiedy jesteś niepewna co do odpowiedniej podaży pokarmu swojemu dziecku, warto zaopatrzyć się w wagę niemowlęcą.
Ważenie dziecka powinno odbywać się w podobnych warunkach. Dziecko waży się nagie, o tej samej porze dnia, jeśli chcemy porównać wyniki z kilku dni. Wzrost masy ciała noworodka oblicza się od najniższej masy ciała jaką osiągnął. Dane te znajdziesz w książeczce zdrowia dziecka. Wyniki pomiaru masy ciała dziecka warto nanieść na siatki centylowe (też znajdziesz je w książeczce zdrowia dziecka lub możesz pobrać z portali internetowych), aby określać tempo wzrastania dziecka, poprzez analizę kanału centylowego Twojej Pociechy.
Waga niemowlęca posłuży Ci nie tylko do oceny przyrostu masy ciała dziecka. Wagę możesz wykorzystać do oceny zdolności noworodka do pozyskania mleka z piersi mamy. Dziecko waży się tuż przed karmieniem, w pieluszce. Następnie kolejny pomiar masy ciała, bez zmiany pieluszki. (Ważne jest zachowanie tych samych warunków). Przyrost masy ciała o 1g odpowiada przyjęciu 1 ml mleka Mamy.
Jeśli pobieranie mleka jest niewystarczające, może być to wskazaniem do dokarmiania dziecka- najlepiej odciągniętym mlekiem z piersi Matki.
Mamo, mam nadzieję, że teraz będzie Ci łatwiej rozpoznać czy Twoje dziecko jest najedzone :)
Źródło:
"Karmienie piersią w teorii i praktyce", pod redakcją Magdaleny Nehring- Gugulskiej, Moniki Żukowskiej- Rubik, Agnieszki Pietkiewicz
"Opieka nad noworodkiem", redakcja naukowa Agnieszka Bałanda
"Neonatologia", John P. Cloherty, Eric C. Eichenwald, Anne R. Hansen, Ann R. Stark, red. wyd. pol. Janusz Gadzinowski
"Standardy opieki medycznej nad noworodkiem w Polsce", Zalecenia Polskiego Towarzystwa Neonatologicznego, wyd. II (2017)